Klik hier voor grote foto (met gegevens)
Wild verband

Al blijf je er naar kijken, in het metselwerk van wild verband valt geen regelmatig verband te ontdekken. Net als de denkt een laag met alleen maar koppen te vinden, zit er weer een strek tussen. Tussen een rij strekken zie je weer een kop. Het is dus geen kruis- of staand verband. En dan per laag, valt daar een regelmaat in de opeenvolging te zien? Ook niet. Het is een wilde boel van bakstenen in een willekeurige ordening.
Erg netjes is het dus niet, daarom kom je wild verband meestal tegen waar het niet zo opvalt. In fundamenten of in muren tussen twee huizen. En ook in gevels, waarvan van te voren bekend was dat ze gepleisterd zouden worden, dan komt het ook niet zo nauw. Vrijwel altijd is het grote aantal koppen misleidend: daar steekt niet steeds een hele steen achter. De niet in het oog lopende muren zijn vaak deels of helemaal opgetrokken uit secundair gebruikte baksteen. Dan zijn er al gauw verschillende maten in het spel en bovendien zijn veel stenen kapot. Een niet complete steen is immers wel bruikbaar in wild verband.
Omdat de zuinigheid met baksteen eeuwen geleden verder ging dan in het recente verleden, zijn muren in wild verband vaak oud.




Tekst: Jean Penders, 06-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders